ਨਿਹੰਗ

nihangaनिहंग

ਫ਼ਾ. [نِہنگ] ਸੰਗ੍ਯਾ- ਖੜਗ. ਤਲਵਾਰ. "ਬਾਹਤ ਨਿਹੰਗ। ਉੱਠਤ ਫੁਲਿੰਗ." (ਸਲੋਹ) ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਹਾਰ ਤੋਂ ਵਿਸ੍‍ਫੁਲਿੰਗ (ਚਿੰਗਾੜੇ) ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ੨. ਕਲਮ. ਲੇਖਨੀ। ੩. ਘੜਿਆਲ. ਮਗਰਮੱਛ. (मकर मत्स्य) ਨਾਕੂ. Alligator. "ਜਨੁਕ ਲਹਿਰ ਦਰਯਾਵ ਤੇ ਨਿਕਸ੍ਯੋ ਬਡੋ ਨਿਹੰਗ." (ਚਰਿਤ੍ਰ ੨੧੭) ੪. ਡਿੰਗ- ਘੋੜਾ. ਅਸ਼੍ਵ. ਤੁਰੰਗ. "ਬਿਚਰੇ ਨਿਹੰਗ। ਜੈਸੇ ਪਿਲੰਗ." (ਵਿਚਿਤ੍ਰ) ਚਿਤ੍ਰੇ ਵਾਂਙ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਦੇ ਘੋੜੇ ਵਿਚਰੇ। ੫. ਸੰ. निः शङ्क ਨਿਹਸ਼ੰਕ. ਵਿ- ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੋਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ. ਬਹਾਦੁਰ. ਦਿਲੇਰ. "ਨਿਰਭਉ ਹੋਇਓ ਭਇਆ ਨਿਹੰਗਾ." (ਆਸਾ ਮਃ ੫) "ਪਹਿਲਾ ਦਲਾਂ ਮਿਲੰਦਿਆਂ ਭੇੜ ਪਿਆ ਨਿਹੰਗਾ." (ਚੰਡੀ ੩) ੬. ਸੰ. निः सङ्ग- ਨਿਹਸੰਗ. ਨਿਰਲੇਪ. ਆਤਮਗ੍ਯਾਨੀ. ਦੁੰਦ (ਦ੍ਵੰਦ੍ਵ) ਦਾ ਤਿਆਗੀ. "ਨਿਹੰਗ ਕਹਾਵੈ ਸੋ ਪੁਰਖ ਦੁਖ ਸੁਖ ਮੰਨੇ ਨ ਅੰਗ." (ਪ੍ਰਾਪੰਪ੍ਰ) "ਮੁੱਲਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਾ ਬੁਝੈ ਬੁਝੈ ਫਕਰ ਨਿਹੰਗ." (ਮਗੋ) ੭. ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਫਿਰਕਾ, ਜੋ ਸੀਸ ਪੁਰ ਫਰਹਰੇ ਵਾਲਾ ਉੱਚਾ ਦਮਾਲਾ, ਚਕ੍ਰ, ਤੋੜਾ, ਖੰਡਾ, ਕ੍ਰਿਪਾਨ, ਗਜਗਾਹ ਆਦਿਕ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਅਰ ਨੀਲਾ ਬਾਣਾ ਪਹਿਨਦਾ ਹੈ, ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਮਰਣ ਦੀ ਸ਼ੰਕਾ ਤਿਆਗਕੇ ਹਰਵੇਲੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਤੇ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਇਹ ਨਾਮ ਹੈ.#ਬਹੁਤ ਸਿੰਘਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਫਤੇ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਿਲਾਸ ਕਰਦੇਹੋਏ ਸੀਸ ਤੇ ਦਮਾਲਾ ਸਜਾਕੇ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦੇ ਹਜੂਰ ਆਏ, ਜਿਸ ਪੁਰ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਬਾਣੇ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਹੰਗਪੰਥ ਹੋਵੇਗਾ.#ਕਈ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦ ਕਲਗੀਧਰ ਨੇ ਉੱਚ- ਪੀਰ ਵਾਲਾ ਨੀਲਾ ਬਾਣਾ ਅਗਨੀ ਵਿੱਚ ਸਾੜਿਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਲੀਰ ਕਟਾਰ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਨੀਲਾਂਬਰੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾਯ ਚੱਲੀ, ਜੇਹਾ ਕਿ ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ- (ਗੁਪ੍ਰਸੂ)#ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਹ ਭੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਤੇਰਾ ਨਿਹੰਗ ਪੰਥ ਚੱਲੇਗਾ, ਯਥਾ-#"ਹੈ ਪ੍ਰਸੰਨ ਬਰ ਦੇਵਤ ਜੋਵੈ।#ਪੰਥ ਖਾਲਸੇ ਮੇ ਤਵ ਹੋਵੈ।#ਤੁਝ ਸਮ ਬੇਖ¹ ਸੁਭਾਉ ਬਿਸਾਲੀ।#ਨਾਮ ਨਿਹੰਗ ਅਨੇਕ ਅਕਾਲੀ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ)#ਬਹੁਤ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਇਹ ਭੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸ੍ਵਾਮੀ ਨੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਸੀਸ ਦਮਾਲੇ ਦਾ ਫਂਰਹਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਥਾਪਿਆ, ਪਰ ਗੁਰੁਪੁਰ- ਨਿਵਾਸੀ ਵ੍ਰਿੱਧ ਵਿਵੇਕਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰੀ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਬਾ ਨੈਣਾ ਸਿੰਘ (ਨਾਰਾਇਣ ਸਿੰਘ) ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਚੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਦਮਾਲਾ ਸਜਾਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਾ ਫਰਹਰਾ ਝੁਲਾਇਆ, ਤਾਕਿ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੀ ਥਾਂ ਭੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਹੱਥ ਵੇਹਲੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਭੀ ਚਲਾ ਸਕੇ.#ਬਾਬਾ ਨੈਣਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਚਾਟੜਾ ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖ ਦਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਨਾਪਤੀ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲ ਦੇ ਉਪਾਸਕ ਅਤੇ ਅਕਾਲ! ਅਕਾਲ! ਜਪਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਕਾਰਣ "ਅਕਾਲੀ" ਨਾਮ ਭੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ. ਦੇਖੋ, ਅਕਾਲੀ.#ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਿਹੰਗਾਂ ਬਾਬਤ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਾ ਫ਼ਰਮਾਨ ਲਿਖਦੇ ਹਨ-#ਧਰ੍‍ਮ ਦੇ ਧੁਰੰਧਰ ਉਦਾਰਤਾ ਕੇ ਧਾਰਾਧਰ#ਭੋਲੇ ਭਾਲ ਭ੍ਰਾਜਤੇ ਝਕੋਲ ਪ੍ਰੇਮ ਰੰਦ ਮੈ,#ਸਰ੍‍ਬਲੋਹ ਪ੍ਯਾਰੇ ਅਰ੍‍ਬ ਖਰ੍‍ਬ ਲੌ ਨ ਦਰ੍‍ਬ ਬੰਧ#ਨੈਕ ਹੂੰ ਨ ਗਰ੍‍ਬ ਪੁੰਨ ਪਰ੍‍ਬ ਯਾਕੇ ਸੰਗ ਮੈ,#ਸਾਜਕੈ ਸੁਬਾਨੋ ਸੂਰ ਗਾਜਕੈ ਮ੍ਰਿਗੇਂਦ੍ਰ ਭੂਰਿ#ਭਾਜਕੈ ਗਨੀਮ ਕੋ ਬਿਦਾਰੈਂ ਜੋਰ ਜੰਗ ਮੈ,#ਮੋਦ ਕੇ ਤਰੰਗ ਮੈ ਉਮੰਗ ਕੈ ਉਤੰਗ ਪੰਥ#ਲੋਕ ਦੰਗ ਕੈਬੇ ਕੋ ਸੁ ਕੀਨੇ ਏ ਨਿਹੰਗ ਮੈ.

फ़ा. [نِہنگ] संग्या- खड़ग. तलवार. "बाहत निहंग। उॱठत फुलिंग."(सलोह) तलवार दे प्रहार तों विस्‍फुलिंग (चिंगाड़े) निकलदे हन। २. कलम. लेखनी। ३. घड़िआल. मगरमॱछ. (मकर मत्स्य) नाकू. Alligator. "जनुक लहिर दरयाव ते निकस्यो बडो निहंग." (चरित्र २१७) ४. डिंग- घोड़ा. अश्व. तुरंग. "बिचरे निहंग। जैसे पिलंग." (विचित्र) चित्रे वांङ छालां मारदे घोड़े विचरे। ५. सं. निः शङ्क निहशंक. वि- जिस नूं मोत दी चिंता नहीं. बहादुर. दिलेर. "निरभउ होइओ भइआ निहंगा." (आसा मः ५) "पहिला दलां मिलंदिआं भेड़ पिआ निहंगा." (चंडी ३) ६. सं. निः सङ्ग- निहसंग. निरलेप. आतमग्यानी. दुंद (द्वंद्व) दा तिआगी. "निहंग कहावै सो पुरख दुख सुख मंने न अंग." (प्रापंप्र) "मुॱला ब्राहमण ना बुझै बुझै फकर निहंग." (मगो) ७. सिंघां दा इॱक फिरका, जो सीस पुर फरहरे वाला उॱचा दमाला, चक्र, तोड़ा, खंडा, क्रिपान, गजगाह आदिक शसत्र अर नीला बाणा पहिनदा है, निहंग सिंघ मरण दी शंका तिआगके हरवेले शहीदी पाउण नूं तिआर ते माइआ तों निरलेप रहिंदा है, जिस लई इह नाम है.#बहुत सिंघां तों सुणीदा है कि इॱक वार साहिबज़ादा फते सिंघ जी विलास करदेहोए सीस ते दमाला सजाके दशमेश दे हजूर आए, जिस पुर पिता जी ने फरमाइआ कि इस बाणे दा इॱक निहंगपंथ होवेगा.#कई आखदेहन कि जद कलगीधर ने उॱच- पीर वाला नीला बाणा अगनी विॱच साड़िआ, उस समें इॱक लीर कटार नाल बंन्ही, जिस तों नीलांबरी संप्रदाय चॱली, जेहा कि भाई संतोख सिंघ जी लिखदे हन- (गुप्रसू)#भाई संतोख सिंघ जी इह भी लिखदे हन कि श्री गुरू गोबिंद सिंघ जी ने भाई मान सिंघ नूं वर दिॱता कि तेरा निहंग पंथ चॱलेगा, यथा-#"है प्रसंन बर देवत जोवै।#पंथ खालसे मे तव होवै।#तुझ सम बेख¹ सुभाउ बिसाली।#नाम निहंग अनेक अकाली." (गुप्रसू)#बहुत निहंग सिंघ इह भी आखदे हन कि श्री गुरू गोबिंद सिंघ स्वामी ने सिंघां दे सीस दमाले दा फंरहरा निशान दा चिंन्ह थापिआ, पर गुरुपुर- निवासी व्रिॱध विवेका सिंघ दी अम्रितसरी दे कथन अनुसार बाबा नैणा सिंघ (नाराइण सिंघ) ने सभ तों पहिलां फ़ौज दे निशानची दे सिर उॱपर दमाला सजाके निशान दा फरहरा झुलाइआ, ताकि उह सभ तों अॱगे निशान दी थां भी होवे अते हॱथ वेहले होण करके शसत्र भी चला सके.#बाबा नैणा सिंघ दा चाटड़ा अकाली फूला सिंघ सिॱख दल विॱच प्रसिॱध सैनापती होइआ है. निहंग सिंघ अकाल दे उपासक अते अकाल! अकाल! जपदे हन, इस कारण "अकाली" नाम भी मशहूर हो गिआ है. देखो, अकाली.#निहाल सिंघ जी निहंगां बाबत दशमेश दा फ़रमान लिखदे हन-#धर्‍म देधुरंधर उदारता के धाराधर#भोले भाल भ्राजते झकोल प्रेम रंद मै,#सर्‍बलोह प्यारे अर्‍ब खर्‍ब लौ न दर्‍ब बंध#नैक हूं न गर्‍ब पुंन पर्‍ब याके संग मै,#साजकै सुबानो सूर गाजकै म्रिगेंद्र भूरि#भाजकै गनीम को बिदारैं जोर जंग मै,#मोद के तरंग मै उमंग कै उतंग पंथ#लोक दंग कैबे को सु कीने ए निहंग मै.

You Might Interested In: