ਉਸਨਤਾਪ

usanatāpaउसनताप

ਸੰ. उष्णताप. ਉਸ੍ਣਤਾਪ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਪਿੱਤਜ਼ਰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਤਾਪ, ਪਿੱਤ ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਬੁਖਾਰ [صفرادی حُمی] Bilious fever ਮੇਦੇ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਗਰਮੀ ਆਪਣੀ ਮਰਯਾਦਾ ਤੋਂ ਲੰਘਕੇ ਲਹੂ ਵਿੱਚ ਜੋਸ਼ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਤੋਂ ਖੂਨ ਤਪ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇਤ੍ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਮੂੰਹ ਕੰਠ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਅਥਵਾ ਜਲਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੀ ਮਤਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮੂੰਹ ਦਾ ਸੁਆਦ ਕੌੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪੇਸ਼ਾਬ ਦਾ ਰੰਗ ਬਹੁਤ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਿਆਸ ਬਹੁਤ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰ ਪੀੜ ਹੰਦੀ ਹੈ।#ਇਸ ਰੋਗ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕਬਜ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਏ, ਫੇਰ ਕੜੂ, ਨਾਗਰਮੋਥਾ, ਇੰਦ੍ਰ ਜੌਂ, ਕਾਯਫਲ, ਪਾਠਾ, ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਸਭ ਬਰੋਬਰ ਲੈ ਕੇ ਬਰੀਕ ਕੁੱਟਕੇ, ਪਾਉ ਭਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਲਾ ਪਾਕੇ ਉਬਾਲ ਲਈਏ, ਜਦ ਅੱਧਾ ਪਾਣੀ ਰਹਿ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਤੋਲਾ ਮਿਸ਼ਰੀ ਮਿਲਾਕੇ ਛਾਣਕੇ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਪਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਉਸਨਤਾਪ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।#ਅਥਵਾ- ਪਿੱਤਪਾਪੜਾ, ਬਾਂਸਾ, ਕੜੂ, ਚਰਾਇਤਾ, ਧਨੀਆਂ, ਮਹਿੰਦੀ, ਇੱਕੋ ਜਿਤਨੀਆਂ ਕੁੱਟਕੇ ਸਵਾ ਤੋਲਾ ਲੈ ਕੇ ਪਾਉ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਉਬਾਲਾ ਦੇਕੇ ਅੱਧਾ ਪਾਣੀ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਤੋਲਾ ਮਿਸ਼ਰੀ ਮਿਲਾਕੇ ਛਾਣਕੇ ਪਿਆਉਣਾ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੈ.#ਉਸਨਤਾਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਬਤ ਆਲੂਬੁਖਾਰਾ, ਸ਼ਰਬਤ ਇਮਲੀ, ਸ਼ਰਬਤ ਬਨਫਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਬਤ ਨੀਲੋਫਰ ਵਰਤਣੇ ਹੱਛੇ ਹਨ. ਇਸ ਰੋਗ ਵਾਲੇ ਨੂ ਗਰਮ ਮਸਾਲੇ, ਗਰਮ ਅਚਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਏ. "ਸੀਤਲ ਜ੍ਵਰ ਅਰੁ ਉਸਨਤਾਪ ਭਨ। ਛਈ ਰੋਗ ਅਰੁ ਸੰਨਿਪਾਤ ਗਨ॥" (ਚਰਿਤ੍ਰ ੪੦੫) ੨. ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਤਾਪ ਭੀ ਉਸਨਤਾਪ ਸੱਦੀਦਾ ਹੈ. Sun- stroke.

सं. उष्णताप. उस्णताप. संग्या- पिॱतज़र गरमी तों होइआ ताप, पिॱत दे विकार तों होइआ बुखार [صفرادی حُمی] Bilious fever मेदे अते जिगर विॱच विकार होण तों सरीर दी कुदरती गरमी आपणी मरयादा तों लंघके लहू विॱच जोश पैदा कर दिंदी है, जिसतों खून तप जांदा है, नेत्रां विॱच दाह हुंदा है, नींद नहीं आउंदी, मूंह कंठ नॱक विॱच सोज अथवा जलन नाल खुशकी हुंदी है, जी मतलाउंदा है, मूंह दा सुआद कौड़ा हुंदा है, पेशाब दा रंग बहुत पीला हो जांदा है, पिआस बहुत लॱगदी है अते सिर पीड़ हंदी है।#इस रोग विॱच पहिलां कबज हटाउण दा यतन करना चाहीए, फेर कड़ू, नागरमोथा, इंद्र जौं, कायफल,पाठा, इह दवाईआं सभ बरोबर लै के बरीक कुॱटके, पाउ भर पाणी विॱच इॱक तोला पाके उबाल लईए, जद अॱधा पाणी रहि जावे तां इक तोला मिशरी मिलाके छाणके रोगी नूं पिलाउण तों उसनताप दूर हो जांदा है।#अथवा- पिॱतपापड़ा, बांसा, कड़ू, चराइता, धनीआं, महिंदी, इॱको जितनीआं कुॱटके सवा तोला लै के पाउ पाणी विच उबाला देके अॱधा पाणी रहिण तों तोला मिशरी मिलाके छाणके पिआउणा गुणकारी है.#उसनताप विॱच शरबत आलूबुखारा, शरबत इमली, शरबत बनफशा अते शरबत नीलोफर वरतणे हॱछे हन. इस रोग वाले नू गरम मसाले, गरम अचार अते शराब आदि तों बचणा चाहीए. "सीतल ज्वर अरु उसनताप भन। छई रोग अरु संनिपात गन॥" (चरित्र ४०५) २. धुॱप अते गरमी तों होइआ ताप भी उसनताप सॱदीदा है. Sun- stroke.

You Might Interested In: