ਪ੍ਰਤ੍ਯਯ, ਪਰਤ੍ਯਯ

pratyēa, paratyēaप्रत्यय, परत्यय


ਸੰ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਵਿਸ਼੍ਵਾਸ. ਯਕੀਨ। ੨. ਪ੍ਰਮਾਣ. ਸਬੂਤ। ੩. ਵਿਚਾਰ। ੪. ਕਾਰਣ. ਹੇਤੁ। ੫. ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ। ੬. ਜ਼ਰੂਰਤ। ੭. ਚਿੰਨ੍ਹ. ਨਿਸ਼ਾਨ। ੮. ਨਿਰਣਾ. ਫੈਸਲਾ। ੯. ਸੰਮਤਿ. ਰਾਇ। ੧੦. ਸਹਾਇਕ। ੧੧. ਛੰਦਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਅਨੁਸਾਰ ਛੰਦਾਂ ਦੇ ਭੇਦ ਅਤੇ ਗਿਣਤੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਰੀਤਿ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅੱਠ ਹੈ- ਪ੍ਰਸ੍ਤਾਰ, ਸੰਖ੍ਯਾ, ਸੂਚੀ, ਨਸ੍ਟ, ਉਦਿਸ੍ਟ, ਮੇਰੁ, ਪਤਾਕਾ ਅਤੇ ਮਰਕਟੀ। ੧੨. ਵ੍ਯਾਕਰਣ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਅੱਖਰ ਅਥਵਾ ਸ਼ਬਦ, ਜੋ ਮੂਲ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤ ਲਗਕੇ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਗ੍ਯਾ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸਣ ਅਥਵਾ ਵਿਸ਼ੇਸਣ ਤੋਂ ਸੰਗ੍ਯਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ਜੈਸੇ- ਸੀਤ ਦੇ ਅੰਤ ਲ ਪ੍ਰਤ੍ਯਯ ਲੱਗਕੇ ਸੀਤਲ, ਮੂਰਖ ਦੇ ਅੰਤ ਤਾ ਲੱਗਕੇ ਮੂਰਖਤਾ ਆਦਿ.


सं. संग्या- विश्वास. यकीन। २. प्रमाण. सबूत। ३. विचार। ४. कारण. हेतु। ५. व्याख्या। ६. ज़रूरत। ७. चिंन्ह. निशान। ८. निरणा. फैसला। ९. संमति. राइ। १०. सहाइक। ११. छंदशासत्र अनुसार छंदां दे भेद अते गिणती जाणन दी रीति. इन्हां दी गिणती अॱठ है- प्रस्तार, संख्या, सूची, नस्ट, उदिस्ट, मेरु, पताका अते मरकटी। १२. व्याकरण अनुसार उह अॱखर अथवा शबद, जो मूल शबद दे अंत लगके अरथ विॱच विशेसता करदा है अते संग्या तों विशेसण अथवा विशेसण तों संग्या बणा दिंदा है. जैसे- सीत दे अंत ल प्रत्यय लॱगके सीतल, मूरख दे अंत ता लॱगके मूरखता आदि.