ਚੰਦ

chandhaचंद

ਸੰ. चन्द ਧਾ- ਚਮਕਣਾ, ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਣਾ। ੨. ਸੰ. ਚੰਦ੍ਰ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਚੰਦ੍ਰਮਾ. ਚਾਂਦ. "ਚੰਦ ਦੇਖਿ ਬਿਗਸਹਿ ਕਉਲਾਰ." (ਬਸੰ ਮਃ ੫) ੩. ਇੱਕ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ, ਕਿਉਂਕਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਹੈ. "ਚੰਦ ਅਗਨਿ ਰਸ ਮਹੀ ਗਿਨ ਭਾਦੋਂ ਪੂਰਨਮਾਸ."¹ (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ਅਰਥਾਤ ੧੬੩੧। ੪. ਚੰਦ੍ਰਸ੍ਵਰ. ਇੜਾ ਨਾੜੀ. "ਚੰਦ ਸਤ ਭੇਦਿਆ." (ਮਾਰੂ ਜੈਦੇਵ) ਦੇਖੋ, ਚੰਦਸਤ ੨.। ੫. ਭਾਵ- ਆਤਮਾ. "ਚੰਦੁ ਗੁਪਤੁ ਗੈਣਾਰਿ." (ਬਿਲਾ ਥਿਤੀ ਮਃ ੧) ਆਤਮਾ ਗੁਪਤ ਹੈ ਦਸਮਦ੍ਵਾਰ ਵਿੱਚ। ੬. ਚੌਹਾਨਵੰਸ਼ੀ ਪ੍ਰਿਥੀਰਾਜ ਦਿੱਲੀਪਤਿ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਭੂਸਣ ਚੰਦਕਵਿ, ਜਿਸ ਨੇ ੬੯ ਅਧ੍ਯਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਿਥੀਰਾਜਰਾਯਸੋ" ਨਾਮਕ ਗ੍ਰੰਥ ਰਾਜਪੂਤਵੰਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਰੂਪ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ੭. ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਉਦਯੋਗ ਪਰਵ ਦਾ ਉਲਥਾਕਾਰ ਇੱਕ ਸੁਨਿਆਰਾ ਕਵਿ। ੮. ਫ਼ਾ. [چند] ਵਿ- ਕੁਛ. ਤਨਿਕ. ਥੋੜਾ. "ਚੰਦ ਰੋਜ ਚਲਨਾ ਕਿਛੁ ਪਕੜੋ ਕਰਾਰ." (ਨਸੀਹਤ) ੯. ਕਿਤਨਾ. ਕਿਸਕ਼ਦਰ.

सं. चन्द धा- चमकणा, ख़ुश होणा। २. सं. चंद्र. संग्या- चंद्रमा. चांद. "चंद देखि बिगसहि कउलार."(बसं मः ५) ३. इॱक संख्या बोधक, किउंकि चंद्रमा इॱक मंनिआ है. "चंद अगनि रस मही गिन भादों पूरनमास."¹ (गुप्रसू) अरथात १६३१। ४. चंद्रस्वर. इड़ा नाड़ी. "चंद सत भेदिआ." (मारू जैदेव) देखो, चंदसत २.। ५. भाव- आतमा. "चंदु गुपतु गैणारि." (बिला थिती मः १) आतमा गुपत है दसमद्वार विॱच। ६. चौहानवंशी प्रिथीराज दिॱलीपति दे दरबार दा भूसण चंदकवि, जिस ने ६९ अध्यावां दा प्रिथीराजरायसो" नामक ग्रंथ राजपूतवंश दा इतिहासरूप लिखिआ है। ७. महाभारत दे उदयोग परव दा उलथाकार इॱक सुनिआरा कवि। ८. फ़ा. [چند] वि- कुछ. तनिक. थोड़ा. "चंद रोज चलना किछु पकड़ो करार." (नसीहत) ९. कितना. किसक़दर.

You Might Interested In: