ਚਕੋਰ

chakoraचकोर


ਸੰ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਪਹਾੜੀ ਤਿੱਤਰ, ਜੋ ਲਾਲ ਟੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. Greek partridge. ਇਸ ਦੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੱਸੀ ਹੈ. ਜ੍ਯੋਤਸ੍ਨਾਪ੍ਰਿਯ. "ਮਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਚੰਦ ਚਕੋਰ." (ਬਿਲਾ ਅਃ ਮਃ ੫) ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਰਾਜੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਚਕੌਰ ਪਾਲਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਖਾਣ ਯੋਗ੍ਯ ਪਦਾਰਥ ਚਕੋਰ ਅੱਗੇ ਰਖਦੇ, ਜੇ ਚਕੋਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ, ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਦ ਖਾਂਦੇ ਸਨ. ਵਿਸ਼੍ਵਾਸ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਹੋਵੇ, ਤਦ ਚਕੋਰ ਦੇ ਦੇਖਣਸਾਰ ਨੇਤ੍ਰ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ਤੁਰਤ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਚਕੋਰ ਦਾ ਨਾਮ "ਵਿਸਦਰ੍‍ਸ਼ਨਮ੍ਰਿਤ੍ਯੁਕ" ਹੈ.#ਅਨੇਕ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਚਕੋਰ ਨੂੰ ਅੰਗਾਰ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜੇਹਾ ਕਿ- "ਚੁੰਚਨ ਚਾਪ ਚਹੂੰ ਦਿਸਿ ਡੋਲਤ ਚਾਰੁ ਚਕੋਰ ਅੰਗਾਰਨ ਭੋਰੈਂ." (ਕੇਸ਼ਵ) ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚਕੋਰ ਰਿੰਗਣਜੋਤਿ (Glow- worm) ਖਾਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਭੁਲੇਵੇਂ ਅੰਗਾਰ ਨੂੰ ਚੁਗਣ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ੨. ਦੇਖੋ, ਚਿਤ੍ਰਪਦਾ ਅਤੇ ਸਵੈਯੇ ਦਾ ਰੂਪ ੧੧.। ੩. ਦੇਖੋ, ਚੁਕੋਰ


सं. संग्या- पहाड़ी तिॱतर, जो लाल टंगां वाला हुंदा है. Greek partridge. इस दी कवीआं ने चंद्रमा नाल प्रीति दॱसी है. ज्योतस्नाप्रिय. "मन प्रीति चंद चकोर." (बिला अः मः ५) पुराणे समें राजे प्रेम नाल चकौर पालदे सन अते खाण योग्य पदारथ चकोर अॱगे रखदे, जे चकोर ते उन्हां नूं वेखके, बुरा असर ना होवे, तद खांदे सन. विश्वास इह सी कि जे खाणे विॱच ज़हिर होवे, तद चकोर दे देखणसार नेत्र लाल हो जांदे हन अर तुरत मर जांदा है, इसे लई चकोर दा नाम "विसदर्‍शनम्रित्युक" है.#अनेक कवीआं ने चकोर नूं अंगार खाण वाला लिखिआ है, जेहा कि- "चुंचन चाप चहूं दिसि डोलत चारु चकोर अंगारन भोरैं." (केशव) इस दा मूल इह है कि चकोर रिंगणजोति (Glow- worm) खाइआ करदा है, उस दे भुलेवें अंगार नूं चुगण लग जांदा है। २. देखो, चित्रपदा अते सवैये दा रूप ११.। ३. देखो, चुकोर