ਪਲਵੰਗ, ਪਲਵੰਗਮ

palavanga, palavangamaपलवंग, पलवंगम

ਸੰ. पलवंगम. ਵਿ- ਪ੍ਰਲਵ (ਟਪੂਸੀ) ਮਾਰਕੇ ਗਮਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ। ੨. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਡੱਡੂ। ੩. ਲੰਗੂਰ। ੪. ਬਾਂਦਰ. "ਪਲਵੰਗਮ ਗਨ ਕੂਦਤ ਆਏ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੫. ਇੱਕ ਛੰਦ. ਲੱਛਣ- ਚਾਰ ਚਰਣ, ਪਤਿ ਚਰਣ ੨੧. ਮਾਤ੍ਰਾ, ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ ੮. ਪੁਰ, ਦੂਜਾ ੧੩. ਪੁਰ, ਅੰਤ ਜਗਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੁਰੂ , #ਉਦਾਹਰਣ-#ਸਮ ਦਮ ਉਪਰਿਤ, ਆਦਿ ਵਿਪਨ ਗਿਰਿਵਾਸ ਕੋ,#ਭਨ੍ਯੋ ਸੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਭ, ਸੰਤ ਧਰਉ ਤਜ ਆਸ ਕੋ,#ਰਾਜਯੋਗ ਭਲ, ਭਕ੍ਤਿ ਵਿਬੇਕ ਵਿਚਾਰ ਜੋ,#ਪ੍ਰਭੁਤਾ ਰਾਗ ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਗ੍ਯਾਨ ਤਪ ਸਾਰ ਜੋ.#(ਸਿੱਖੀਪ੍ਰਭਾਕਰ)#(ਅ) ਪਲਵੰਗਮ ਦਾ ਇਹ ਸਰੂਪ ਭੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਚਰਣਾਂ ਦੇ ਆਦਿ ਗੁਰੁ ਹੋਵੇ. ਯਥਾ-#ਵਿਦ੍ਯਾ ਪੜ੍ਹਕੈ, ਮਨ ਅਭਿਮਾਨ ਨ ਧਾਰਿਯੇ,#ਔਰਨ ਕੇ ਹਿਤ, ਇਲਮ ਹੁਨਰ ਪਰਿਚਾਰਿਯੇ ×××#(ੲ) ਤੀਜਾ ਰੂਪ ਪ੍ਰਤਿ ਚਰਣ ੨੧. ਮਾਤ੍ਰਾ. ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ ੧੧. ਪੁਰ, ਦੂਜਾ ੧੦. ਪੁਰ, ਅੰਤ ਗੁਰੁ.#ਉਦਾਹਰਣ-#ਜਿਸ ਕੀ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ, ਚਿੱਤ ਹਰ੍‍ਸਣ ਕਰੈ,#ਜਿਸ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾਸ਼ਰੀਰ, ਨ ਮਨ ਕਰ੍ਸਣ ਕਰੈ,#ਜਿਸ ਕੋ ਜੀਵਨ ਜਗਤ, ਲੋਕਹਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ,#ਹਰਿਵ੍ਰਿਜੇਸ਼ ਲਿਹੁ ਜਾਨ, ਸੁ ਜਨ ਮ੍ਰਿਤ ਵਹੀ ਹੈ.

सं. पलवंगम. वि- प्रलव (टपूसी) मारके गमन करन वाला। २. संग्या- डॱडू। ३. लंगूर। ४. बांदर. "पलवंगम गन कूदत आए." (गुप्रसू) ५. इॱक छंद. लॱछण- चार चरण, पति चरण २१. मात्रा, पहिला विश्राम ८. पुर, दूजा १३. पुर, अंत जगण अते इॱक गुरू , #उदाहरण-#सम दमउपरित, आदि विपन गिरिवास को,#भन्यो सु प्रभु सुभ, संत धरउ तज आस को,#राजयोग भल, भक्ति विबेक विचार जो,#प्रभुता राग त्रिकाल ग्यान तप सार जो.#(सिॱखीप्रभाकर)#(अ) पलवंगम दा इह सरूप भी है कि सारे चरणां दे आदि गुरु होवे. यथा-#विद्या पड़्हकै, मन अभिमान न धारिये,#औरन के हित, इलम हुनर परिचारिये ×××#(ॲ) तीजा रूप प्रति चरण २१. मात्रा. पहिला विश्राम ११. पुर, दूजा १०. पुर, अंत गुरु.#उदाहरण-#जिस की बाणी नहीं, चिॱत हर्‍सण करै,#जिस की क्रियाशरीर, न मन कर्सण करै,#जिस को जीवन जगत, लोकहित नहीं है,#हरिव्रिजेश लिहु जान, सु जन म्रित वही है.

You Might Interested In: