ਮੁਖਿ

mukhiमुखि


ਮੁਖ ਕਰਕੇ. ਮੁਖ ਦ੍ਵਾਰਾ. ਭਾਵ- ਕੰਠ ਤੋਂ. "ਮੁਖਿ ਬੇਦ ਚਤੁਰ ਪੜਤਾ." (ਗੌਂਡ ਨਾਮਦੇਵ) ੨. ਮੁਖ ਤੋਂ. ਮੁਖ ਸੇ. "ਮੁਖਿ ਆਵਤ ਤਾਕੈ ਦੁਰਗੰਧ." (ਸੁਖਮਨੀ) ੩. ਮਸ੍ਤਕ ਪੁਰ. ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ. "ਮੋਹਣੀ ਮੁਖਿ ਮਣੀ ਸੋਹੈ." (ਸ੍ਰੀ ਮਃ ੧) "ਤਿਨ ਮੁਖਿ ਟਿਕੇ ਨਿਕਲਹਿ." (ਸ੍ਰੀ ਮਃ ੧) ੪. ਮੁਖ ਮੇਂ. ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ. "ਮੁਖਿ ਝੂਠ ਬਿਭੂਖਨ ਸਾਰੰ." (ਵਾਰ ਆਸਾ) ੫. ਮੂੰਹ ਦੇ ਸੁਆਦਾਂ (ਜੁਬਾਨ ਦੇ ਰਸਾਂ) ਵਿੱਚ. "ਭਗ ਮੁਖਿ ਜਨਮ ਵਿਗੋਇਆ." (ਸ੍ਰੀ ਬੇਣੀ) ੬. ਕਾਰਣ ਕਰਕੇ. ਹੇਤੁ ਦ੍ਵਾਰਾ. "ਕਵਨ ਮੁਖਿ ਕਾਲੁ ਜੋਹਤ ਨਿਤ ਰਹੈ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ੭. ਵਿ- ਮੁਖ੍ਯ. ਪ੍ਰਧਾਨ. ਸ਼੍ਰੇਸ੍ਟ. ਉੱਤਮ. "ਮੇਲ ਗੁਰੂ ਮੁਖਿ." (ਆਸਾ ਛੰਤ ਮਃ ੪) "ਚੰਦ ਸੂਰਜ ਮੁਖਿ ਦੀਏ." (ਰਾਮ ਮਃ ੧)


मुखकरके. मुख द्वारा. भाव- कंठ तों. "मुखि बेद चतुर पड़ता." (गौंड नामदेव) २. मुख तों. मुख से. "मुखि आवत ताकै दुरगंध." (सुखमनी) ३. मस्तक पुर. मॱथे उॱते. "मोहणी मुखि मणी सोहै." (स्री मः १) "तिन मुखि टिके निकलहि." (स्री मः १) ४. मुख में. मूंह विॱच. "मुखि झूठ बिभूखन सारं." (वार आसा) ५. मूंह दे सुआदां (जुबान दे रसां) विॱच. "भग मुखि जनम विगोइआ." (स्री बेणी) ६. कारण करके. हेतु द्वारा. "कवन मुखि कालु जोहत नित रहै." (सिधगोसटि) ७. वि- मुख्य. प्रधान. श्रेस्ट. उॱतम. "मेल गुरू मुखि." (आसा छंत मः ४) "चंद सूरज मुखि दीए." (राम मः १)