ਭਾਇ

bhāiभाइ


ਸੰਗ੍ਯਾ- ਭਾਵ. ਵਿਚਾਰ. ਖ਼ਿਆਲ. "ਊਜਰੁ ਮੇਰੈ ਭਾਇ." (ਸ. ਕਬੀਰ) ਮੇਰੇ ਖ਼ਿਆਲ ਵਿੱਚ ਉੱਜੜ ਹੈ। ੨. ਭਾਗ. ਹਿੱਸਾ. "ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕੁਰਾ ਰਾਈ ਦਸਏਂ ਭਾਇ." (ਸ. ਕਬੀਰ) ੩. भ्रातृ- ਭ੍ਰਾਤਾ. ਭਾਈ. "ਦੂਸਰ ਭਾਇ ਹੁਤੋ ਜੋ ਏਕਾ." (ਗ੍ਯਾਨ) ੪. ਭਾਵ. ਮਨ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲ ਨੂੰ ਅੰਗਾਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕ੍ਰਿਯਾ. "ਹਾਇ ਭਾਇ ਬਹੁ ਭਾਂਤ ਦਿਖਾਏ." (ਚਰਿਤ੍ਰ ੧੬) ਹਾਵ ਭਾਵ ਦਿਖਾਏ. ਦੇਖੋ, ਹਾਵ ਅਤੇ ਭਾਵ। ੫. ਭਾਵ. ਪ੍ਰੇਮ. "ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਪ੍ਰਭਕੀਰਤਨਿ ਲਾਗੈ." (ਗੌਂਡ ਮਃ ੫) ੬. ਸਨਮਾਨ. ਆਦਰ. ਪ੍ਰਤਿਸ੍ਟਾ. "ਏਕ ਭਾਇ ਦੇਖਉ ਸਭ ਨਾਰੀ." (ਗਉ ਕਬੀਰ) ੭. ਮਰਜੀ. ਆਸ਼ਯ. "ਚਰਣੀ ਲਗਾ, ਚਲਾ ਤਿਨ ਕੈ ਭਾਇ." (ਸ੍ਰੀ ਮਃ ੩) ੮. ਰੰਗ, ਵਰਣ. ਭਾਹ. "ਚੂਨਾ ਊਜਲ ਭਾਇ." (ਸ. ਕਬੀਰ) ੯. ਪ੍ਰਕਾਰ. ਢੰਗ. ਵਾਂਙ. ਤਰਹਿ. "ਅਟਕਤ ਭਈ ਕੰਜ ਭਵਰ ਕੇ ਭਾਇ." (ਚਰਿਤ੍ਰ ੨) ੧੦. ਹਾਲਤ. ਦਸ਼ਾ. "ਨਾ ਓਹੁ ਬਢੈ ਨ ਘਟਤਾਜਾਇ। ਅਕੁਲ ਨਿਰੰਜਨ ਏਕੈ ਭਾਇ।" (ਗਉ ਕਬੀਰ) ੧੧. ਸਿੱਧਾਂਤ. ਤਤ੍ਵ. "ਮੇਰੀ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀ, ਸੁਨਹੁ ਭਾਇ." (ਬਸੰ ਮਃ ੧) ੧੨. ਪ੍ਰਤ੍ਯਯ- ਤਾ- ਤ੍ਵ ਪਨ. "ਦਾਸ ਦਸੰਤਣਭਾਇ ਤਿਨਿ ਪਾਇਆ." (ਸੁਖਮਨੀ) ਦਾਸਾਂ ਦਾ ਦਾਸਤ੍ਵਪਨ. ਦਾਸਾਨ ਦਾਸਤ੍ਵਭਾਵ.


संग्या- भाव. विचार. ख़िआल. "ऊजरु मेरै भाइ." (स. कबीर) मेरे ख़िआल विॱच उॱजड़ है। २. भाग. हिॱसा. "मुकति दुआरा संकुरा राई दसएं भाइ." (स. कबीर) ३. भ्रातृ- भ्राता. भाई. "दूसर भाइ हुतो जो एका." (ग्यान) ४. भाव. मन दे ख़िआल नूं अंगां द्वारा प्रगट करन दी क्रिया. "हाइ भाइ बहु भांत दिखाए." (चरित्र १६) हाव भाव दिखाए. देखो, हाव अते भाव। ५. भाव. प्रेम. "भाइ भगति प्रभकीरतनि लागै." (गौंड मः ५) ६. सनमान. आदर. प्रतिस्टा. "एक भाइ देखउ सभ नारी." (गउकबीर) ७. मरजी. आशय. "चरणी लगा, चला तिन कै भाइ." (स्री मः ३) ८. रंग, वरण. भाह. "चूना ऊजल भाइ." (स. कबीर) ९. प्रकार. ढंग. वांङ. तरहि. "अटकत भई कंज भवर के भाइ." (चरित्र २) १०. हालत. दशा. "ना ओहु बढै न घटताजाइ। अकुल निरंजन एकै भाइ।" (गउ कबीर) ११. सिॱधांत. तत्व. "मेरी सखी सहेली, सुनहु भाइ." (बसं मः १) १२. प्रत्यय- ता- त्व पन. "दास दसंतणभाइ तिनि पाइआ." (सुखमनी) दासां दा दासत्वपन. दासान दासत्वभाव.