ਨਾਭਾਜੀ, ਨਾਭਾਦਾਸ

nābhājī, nābhādhāsaनाभाजी, नाभादास


ਭਕੁਮਾਲਾ ਦਾ ਕਰਤਾ ਇੱਕ ਕਵਿ, ਜਿਸ ਦਾ ਜਨਮ ਡੂਮ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਵਾਲੀਯਰ ਸ਼ਹਿਰ ਸੰਮਤ ੧੬੦੦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ. ਇਸ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਮ ਨਾਰਾਯਣਦਾਸ ਹੈ. ਇਹ ਅਗ੍ਰਦਾਸ ਦਾ ਚੇਲਾ ਵੈਸ੍ਨਵ ਸਾਧੁ ਸੀ. ਇਸ ਨੇ ੧੦੮ ਛੱਪਯ ਛੰਦਾਂ ਦੀ ਭਗਤਮਾਲ ਸੰਮਤ ੧੬੪੨ ਅਤੇ ੧੬੮੦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵ੍ਰਿੱਤਾਂਤ ਹੈ, ਪਰ ਐਤਿਹਾਸਿਕ ਨਜਰ ਨਾਲ ਇਹ ਪੋਥੀ ਕੁਝ ਭੀ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਰਖਦੀ. ਨਾਭਾ ਜੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਇਹ ਹੈ¹:-#"ਸ਼ੰਕਰ ਸ਼ੁਕ ਸਨਕਾਦਿ ਕਪਿਲ ਨਾਰਦ ਹਨੁਮਾਨਾ,#ਵਿਸ੍ਵਕਸੇਨ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਬਲਿਰੁ² ਭੀਸਮ੍‍ ਜਗ ਜਾਨਾ,#ਅਰਜੁਨ ਧ੍ਰੁਵ ਅਁਬਰੀਸ ਵਿਭੀਸਣ ਮਹਿਮਾ ਭਾਰੀ,#ਅਨੁਰਾਗੀ ਅਕ਼ੂਰ ਸਦਾ ਉੱਧਵ ਅਧਿਕਾਰੀ,#ਭਗਵਤਭਗਤ ਉਛਿਸ੍ਨ ਕੀ ਕੀਰਤਿ ਕਹਿਤ ਸੁਜਾਨ,#ਹਰਿਪ੍ਰਸਾਦ ਰਸ ਸ੍ਵਾਦ ਕੇ ਭਕ੍ਤ ਇਤੇ ਪਰਧਾਨ."


भकुमाला दा करता इॱक कवि, जिस दा जनम डूम वंश विॱच गवालीयर शहिर संमत १६०० विॱच होइआ. इस दा असल नाम नारायणदास है. इह अग्रदास दा चेला वैस्नव साधु सी. इस ने १०८ छॱपय छंदां दी भगतमाल संमत १६४२ अते १६८० दे विचकार बणाई है, जिस विॱच प्रसिॱध भगतां दे नाम अते संखेप नाल जीवन व्रिॱतांत है, पर ऐतिहासिक नजर नाल इह पोथी कुझ भी मुॱल नहीं रखदी. नाभा जी दी कविता इह है¹:-#"शंकर शुकसनकादि कपिल नारद हनुमाना,#विस्वकसेन प्रहलाद बलिरु² भीसम्‍ जग जाना,#अरजुन ध्रुव अँबरीस विभीसण महिमा भारी,#अनुरागी अक़ूर सदा उॱधव अधिकारी,#भगवतभगत उछिस्न की कीरति कहित सुजान,#हरिप्रसाद रस स्वाद के भक्त इते परधान."