ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤ੍ਰ, ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤਰ

naksh‍tra, naksh‍taraनक्श्‍त्र, नक्श्‍तर

ਸੰ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਰਾ. ਸਿਤਾਰਹ। ੨. ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਚਮਕਣ ਵਾਲੇ ਗ੍ਰਹ। ੩. ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਪੁੰਜ ਮਿਲਕੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਉਹ ਪਿੰਡ, ਜੋ ਖਗੋਲ ਵਿੱਚ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਦਾ ਮਾਰਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਇਸੇ ਰਾਹ ਪ੍ਰਿਥਿਵੀ ਦੀ ਪਰਿਕ੍ਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਵਿਦ੍ਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤ੍ਰ ੨੭ ਮੰਨੇ ਹਨ-#ਅਸ਼੍ਵਿਨੀ, ਭਰਣੀ, ਕ੍ਰਿੱਤਿਕਾ, ਰੋਹਿਣੀ, ਮ੍ਰਿਗਸ਼ਿਰਾ, ਆਰ੍‍ਦ੍ਰਾ, ਪੁਨਰਵਸੁ, ਪੁਸ਼੍ਯ, ਸ਼ਲੇਸਾ, ਮਘਾ, ਪੂਰਵਾਫਾਲਗੁਨੀ, ਉੱਤਰਾ ਫਾਲਗੁਨੀ, ਹਸ੍ਤ, ਚਿਤ੍ਰਾ, ਸ੍ਵਾਤੀ, ਵਿਸ਼ਾਖਾ, ਅਨੁਰਾਧਾ, ਜ੍ਯੇਸ੍ਠਾ, ਮੂਲ, ਪੂਰਵਾਸਾਢਾ, ਉੱਤਰਾ ਸਾਢਾ, ਸ਼੍ਰਵਣ, ਧਨਿਸ੍ਠਾ, ਸ਼ਤਭਿਖਾ- ਪੂਰਵਾਭਦ੍ਰਪਦਾ, ਉੱਤਰਾਭਦ੍ਰਪਦਾ ਅੱਤੇ ਰੇਵਤੀ.#ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤ੍ਰਾਂ ਤੋਂ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਣੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ- ਵਿਸ਼ਾਖਾ ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤ੍ਰ ਸਹਿਤ ਪੂਰਣਮਾਸੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਵੈਸ਼ਾਖ, ਜ੍ਯੇਸ੍ਠਾ ਨਕ੍ਸ਼੍‍ਤ੍ਰ ਵਾਲੀ ਪੂਰਣਮਾਸੀ ਕਰਕੇ ਜੇਠ ਆਦਿ.

सं. संग्या- तारा. सितारह। २. आकाश विॱच चमकण वाले ग्रह। ३. तारिआं दा पुंज मिलके बणिआ होइआ उह पिंड, जो खगोल विॱच चंद्रमा दा मारग बणाउंदा है. चंद्रमा इसे राह प्रिथिवीदी परिक्रमा करदा है. विद्वानां ने इह नक्श्‍त्र २७ मंने हन-#अश्विनी, भरणी, क्रिॱतिका, रोहिणी, म्रिगशिरा, आर्‍द्रा, पुनरवसु, पुश्य, शलेसा, मघा, पूरवाफालगुनी, उॱतरा फालगुनी, हस्त, चित्रा, स्वाती, विशाखा, अनुराधा, ज्येस्ठा, मूल, पूरवासाढा, उॱतरा साढा, श्रवण, धनिस्ठा, शतभिखा- पूरवाभद्रपदा, उॱतराभद्रपदा अॱते रेवती.#इन्हां ही नक्श्‍त्रां तों चंद्रमा दे महीनिआं दे नाम बणे हन, जिवें- विशाखा नक्श्‍त्र सहित पूरणमासी होण तों वैशाख, ज्येस्ठा नक्श्‍त्र वाली पूरणमासी करके जेठ आदि.

You Might Interested In: