ਖਟਅੰਗ

khatāngaखटअंग

ਸੰ. षडङ्ग ਸੜੰਗ. ਛੀ ਅੰਗ. ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਛੀ ਅੰਗ ਇਹ ਹਨ- ਸਿਰ, ਦੋ ਬਾਹਾਂ, ਛਾਤੀ, ਦੋ ਟੰਗਾਂ। ੨. ਦੇਹ. ਸ਼ਰੀਰ, ਜਿਸ ਦੇ ਛੀ ਅੰਗ ਹਨ. "ਖਟਅੰਗ ਪਾਣਿ ਉਛਾਲੀਅੰ." (ਚੰਡੀ ੨) ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਸ਼ੁੰਭ ਦਾ ਸਰੀਰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਉਛਾਲਿਆ।#੩. ਨੀਤਿ ਦੇ ਛੀ ਅੰਗ-#ੳ. ਸੰਧਿ (ਮੁਲਾਕਾਤ- ਸੁਲਹ).#ਅ. ਵਿਗ੍ਰਹਿ (ਜੰਗ).#ੲ. ਯਾਨ (ਦੁਸ਼ਮਨ ਪੁਰ ਚੜ੍ਹਾਈ).#ਸ. ਆਸਨ (ਜਮਕੇ ਬੈਠਣਾ. ਮਤਲਬ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਆਸਨ ਜਮਾਉਣਾ).#ਹ. ਸੰਸ਼੍ਰਯ (ਕਿਸੇ ਬਲਵਾਨ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਣਾ).#ਕ. ਦ੍ਵੈਧੀਭਾਵ (ਫੋਟਕ ਪਾਉਣਾ).#੪. ਵੇਦ ਦੇ ਛੀ ਅੰਗ-#ੳ. ਸਿਕ੍ਸ਼ਾ (ਅਕ੍ਸ਼ਰਾਂ ਦਾ ਉੱਚਾਰਣ ਅਤੇ ਪਾਠ ਦੇ ਸ੍ਵਰ ਦਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਗ੍ਯਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ).#ਅ. ਕਲਪ कल्प (ਮੰਤ੍ਰਜਾਪ ਦੀ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਿਸ ਤੋਂ ਜਾਣੀਦੇ ਹਨ).#ੲ. ਵ੍ਯਾਕਰਣ (ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ (ਵਰਤਾਉ) ਜਿਸ ਤੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ).#ਸ. ਜ੍ਯੋਤਿਸ (ਅਮਾਵਸ ਮੌਸ) ਪੂਰਣਮਾਸੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤਿ ਆਦਿ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਗ੍ਯਾਨ ਹੋਵੇ).¹#ਹ. ਛੰਦ(ਪਦਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ, ਮੰਤ੍ਰਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਅਤੇ ਛੰਦ ਦਾ ਨਾਉਂ ਜਿਸ ਤੋਂ ਜਾਣੀਏ).#ਕ. ਨਿਰੁਕ੍ਤ (ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ. ਵ੍ਯੁਤਪਤਿ ਸਹਿਤ ਨਾਮਾਂ ਦਾ ਸਰੂਪ ਦੱਸਣ ਵਾਲਾ ਵੈਦਿਕ ਕੋਸ਼).

सं. षडङ्ग सड़ंग. छी अंग. शरीर दे प्रधान छी अंग इह हन- सिर, दो बाहां, छाती, दो टंगां। २. देह. शरीर, जिस दे छी अंग हन. "खटअंग पाणि उछालीअं." (चंडी २) दुरगा ने शुंभ दा सरीर हॱथ नाल उछालिआ।#३. नीति दे छी अंग-#ॳ. संधि (मुलाकात- सुलह).#अ. विग्रहि (जंग).#ॲ. यान (दुशमन पुर चड़्हाई).#स. आसन (जमके बैठणा. मतलब सिॱध करन लई किसे थां आसन जमाउणा).#ह. संश्रय (किसे बलवान दा आसरा लैणा).#क. द्वैधीभाव (फोटक पाउणा).#४. वेद दे छीअंग-#ॳ. सिक्शा (अक्शरां दा उॱचारण अते पाठ दे स्वर दा जिस तों ग्यान हुंदा है).#अ. कलप कल्प (मंत्रजाप दी विधी अते प्रकार जिस तों जाणीदे हन).#ॲ. व्याकरण (शबदां दी शुॱधी अते प्रयोग (वरताउ) जिस तों जाणे जांदे हन).#स. ज्योतिस (अमावस मौस) पूरणमासी संक्रांति आदि दिनां दा जिस तों ग्यान होवे).¹#ह. छंद(पदां दे विश्राम, मंत्रां दी चाल अते छंद दा नाउं जिस तों जाणीए).#क. निरुक्त (शबदां दे अरथां दी व्याख्या. व्युतपति सहित नामां दा सरूप दॱसण वाला वैदिक कोश).

You Might Interested In: