ਜਗਾਤ, ਜਗਾਤਿ

jagāta, jagātiजगात, जगाति

ਅ਼. [زکات] ਅਥਵਾ [زکوة] ਜ਼ਕਾਤ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਸ਼ੁੱਧੀ. ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ। ੨. ਆਪਣੇ ਮਾਲ ਵਿੱਚੋਂ ਧਰਮਅਰਥ ਜੋ ਹਿੱਸਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ "ਜ਼ਕਾਤ" ਇਸ ਲਈ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਭਾਗ ਦੇ ਦੇਣ ਨਾਲ ਧਨ ਮਾਲ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਕੁਰਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਨਿਯਮ ਹੈ. ਦੇਖੋ, ਸੂਰਤ ਬਕਰ, ਆਯਤ ੪੩. ਜੋ ਮਾਲ ਇੱਕ ਵਰ੍ਹਾ ਕ਼ਬਜੇ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਪੁਰ ਨਹੀਂ. ਹਦੀਸਾਂ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰੇਕ ਮਾਲ ਉੱਪਰ ਜੁਦੀ ਜੁਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਹੈ, ਜੈਸੇ- ਚਾਰ ਉੱਠ ਜਿਸ ਪਾਸ ਹੋਣ ਉਸ ਉੱਪਰ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਪੰਜ ਉੱਠ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੇਡ ਜਾਂ ਬਕਰਾ ਹਰ ਸਾਲ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਏ, ਦਸ ਉੱਠ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦੋ, ਅਤੇ ਚਾਲੀ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਚਾਰ ਬਕਰੇ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਏ. ਤੀਹਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਗਊ ਭੈਸਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ. ਤੀਹਾਂ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਵਰ੍ਹੇ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਜ਼ਕਾਤ ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਏ. ਚਾਲੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਪਰ ਦੋ ਵਰ੍ਹੇ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵੱਛਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਏ. ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਾਕੇ ਪੰਜ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਹੈ, ਪਰ ਜੋ ਘੋੜੇ ਜੰਗ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਣ ਜਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋਤੇ ਜਾਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ. ਦੋ ਸੌ ਦਿਰਹਮ¹ [درہم] ਤੋਂ ਘੱਟ ਚਾਂਦੀ ਉੱਪਰ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਤਦ ਪੰਜ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਹੈ. ਬੀਸ ਮਿਸਕ਼ਾਲ² [مشقال] ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੁਇਨੇ ਤੇ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ. ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫੀ ਮਿਸਕਾਲ ਦੋ ਕ਼ੀਰਾਤ਼.³ [قیِراط] ਜ਼ਕਾਤ ਹੈ. ਘਰ ਦੇ ਮਾਲ ਅਸਬਾਬ ਉੱਤੇ ਜੋ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਅਰ ਦੋ ਸੌ ਦਿਰਹਮ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਮੁੱਲ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਢਾਈ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਹੈ, ਇਤ੍ਯਾਦਿ.#ਜ਼ਕਾਤ ਦਾ ਮਾਲ ਸੱਤ ਥਾਂਈਂ ਖਰਚਣਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-#(ੳ) ਫ਼ਕ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ. (ਅ) ਅਨਾਥਾਂ ਨੂੰ. (ੲ) ਜ਼ਕਾਤ ਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ. (ਸ) ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ. (ਹ) ਮਕ਼ਰੂਜ਼ਾਂ (ਕ਼ਰਜ਼ਦਾਰਾਂ) ਨੂੰ. (ਕ) ਖ਼ੁਦਾ ਦੇ ਨਾਮ ਅਥਵਾ ਧਰਮ ਦੇ ਜੰਗ ਲਈ. (ਖ) ਮੁਸਾਫ਼ਿਰਾਂ ਨੂੰ। ੩. ਰਾਜ ਅਥਵਾ ਨਗਰ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਤੇ ਲਾਇਆ ਮਸੂਲ. Octroi. "ਜੇਜੀਆ ਡੰਨੁ ਕੋ ਲਏ ਨ ਜਗਾਤਿ." (ਆਸਾ ਅਃ ਮਃ ੫)

अ़. [زکات] अथवा [زکوة] ज़कात. संग्या- शुॱधी. पवित्रता। २. आपणे माल विॱचों धरमअरथ जो हिॱसा कॱढिआ जांदा है उस दा नाम "ज़कात" इस लई हो गिआ है कि उस भाग दे देण नाल धन माल पवित्र हो जांदा है. कुरान विॱच ज़कात देणा धारमिक नियम है. देखो, सूरत बकर, आयत ४३. जो माल इॱक वर्हा क़बजे विॱच रहे उस दी ज़कात देणी ज़रूरी है, इस तों घॱट समें पुर नहीं. हदीसां देखण तों पता लगदा है कि हरेक माल उॱपर जुदी जुदी ज़कात है, जैसे- चार उॱठ जिस पास होण उस उॱपर ज़कात नहीं, पर पंज उॱठ दे मालिक नूं इॱक भेड जां बकरा हर साल ज़कातदेणा चाहीए, दस उॱठ वाले नूं दो, अते चाली वाले नूं चार बकरे देणे चाहीए. तीहां तों घॱट गऊ भैसां उॱते ज़कात नहीं. तीहां दे मालिक नूं हर साल इॱक वर्हे दी उमर दा वॱडा ज़कात विॱच देणा चाहीए. चाली पशूआं पर दो वर्हे दी उमर दा वॱछा देणा चाहीए. घोड़िआं दी कीमत लाके पंज फ़ी सदी ज़कात है, पर जो घोड़े जंग दे कंम आउण जां गॱडीआं विॱच जोते जाण, उन्हां उॱते ज़कात नहीं. दो सौ दिरहम¹ [درہم] तों घॱट चांदी उॱपर ज़कात नहीं, इस तों वॱध होवे तद पंज फ़ी सदी ज़कात है. बीस मिसक़ाल² [مشقال] तों घॱट सुइने ते ज़कात नहीं. इस तों वॱध होवे तां फी मिसकाल दो क़ीरात़.³ [قیِراط] ज़कात है. घर दे माल असबाब उॱते जो वरतों विॱच नहीं आउंदा अर दो सौ दिरहम तों वधीक मुॱल दा होवे तां ढाई फ़ी सदी ज़कात है, इत्यादि.#ज़कात दा माल सॱत थांईं खरचणा लिखिआ है:-#(ॳ) फ़क़ीरां नूं. (अ) अनाथां नूं. (ॲ) ज़कात कॱठा करन वालिआं नूं. (स) ग़ुलामां दे आज़ाद कराउण विॱच. (ह) मक़रूज़ां (क़रज़दारां) नूं. (क) ख़ुदा दे नाम अथवा धरम दे जंग लई. (ख) मुसाफ़िरां नूं। ३. राज अथवा नगर अंदर आउण वालीआं चीजां ते लाइआ मसूल. Octroi. "जेजीआ डंनु को लए न जगाति." (आसा अः मः ५)

You Might Interested In: