ਸ਼ਤਰੰਜ, ਸ਼ਤ਼ਰੰਜ

shataranja, shatāranjaशतरंज, शत़रंज


ਅ਼. [شطرنج] ਸੰਗ੍ਯਾ- ਸ਼ਤ (ਸਮੁੰਦਰ) ਰੰਜ (ਫ਼ਿਕਰ). ਜੋ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰਕੇ ਖੇਡਿਆ ਜਾਵੇ. ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਖੇਡ. ਕਈ ਵਿਦ੍ਵਾਨ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਸ਼ਸ਼ਰੰਗ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਛੀ ਰੰਗ. ਛੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁਹਰੇ (ਪਾਤਸ਼ਾਹ, ਵਜ਼ੀਰ, ਫੀਲਾ, ਘੋੜਾ, ਰੁਖ ਅਤੇ ਪਿਆਦਾ) ਹੋਣ ਜਿਸ ਵਿੱਚ. ਇਹ ੬੪ ਖਾਨਿਆਂ ਦੀ ਬਿਸਾਤ ਉੱਪਰ ਖੇਡੀਦਾ ਹੈ. ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਸੋਲਾਂ ਸੋਲਾਂ ਮੁਹਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਜਦ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਜੇਹੇ ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਚਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਦ ਬਾਜੀ ਮਾਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. "ਸਤਰੰਜ ਬਾਜੀ ਪਕੈ ਨਾਹੀ ਕਚੀ ਆਵੈ ਸਾਰੀ." (ਆਸਾ ਮਃ ੧) ਦੇਖੋ, ਪੱਕੀ ਸਾਰੀ.


अ़. [شطرنج] संग्या- शत (समुंदर) रंज (फ़िकर). जो सोच विचारके खेडिआ जावे. जगत प्रसिॱध इॱक खेड. कई विद्वान आखदे हन कि इस दा मूल शशरंग है, अरथात छी रंग. छी प्रकार दे मुहरे (पातशाह, वज़ीर, फीला, घोड़ा, रुख अते पिआदा) होण जिस विॱच. इह ६४ खानिआं दी बिसात उॱपर खेडीदा है. दोहीं पासीं सोलां सोलां मुहरे हुंदे हन. जद बादशाह अजेहे खाने विॱच पहुंच जावे कि उस दी चाल पूरी तरां बंद हो जावे तद बाजी मात हो जांदी है. "सतरंज बाजी पकै नाही कची आवै सारी." (आसा मः १) देखो, पॱकी सारी.