ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ

virodhhābhāsaविरोधाभास

ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਝਲਕ. ਇੱਕ ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ. ਜਿਸ ਕਾਵ੍ਯ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਭਾਸੇ ਵਿਰੋਧ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ "ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ" ਹੈ.#ਜੀਹਂ ਵਿਰੋਧ ਸੋ ਲਗਤ ਹੈ ਹੋਯ ਨ ਸਾਚ ਵਿਰੋਧ,#ਕਹਿਤ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਤਹਿਂ ਬੁਧਜਨ ਬੁੱਧਿ ਵਿਬੋਧ. (ਲਲਿਤਲਲਾਮ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਮੀਨ ਮਰੇ ਜਲ ਕੇ ਪਰਸੇ#ਕਬਹੂ ਨ ਮਰੇ ਪਰ ਪਾਵਕ ਪਾਏ,#ਹਾਥਿ ਮਰੈ ਮਦ ਕੇ ਪਰਸੇ#ਕਬਹੂ ਨ ਮਰੇ ਤਨ ਤਾਪ ਕੇ ਆਏ,#ਤੀਯ ਮਰੈ ਪਤਿ ਕੇ ਪਰਸੇ#ਕਬਹੂ ਨ ਮਰੇ ਪਰਦੇਸ ਸਿਧਾਏ,#ਗੂਢ ਮੈ ਬਾਤ ਕਹੀ ਦਿਜਰਾਜ#ਵਿਚਾਰ ਸਕੈ ਨ ਬਿਨਾ ਚਿਤ ਲਾਏ.#(ਭਾਈ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ, ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਾ ਹਜੂਰੀ ਕਵਿ)#ਇਸ ਸਵੈਯੇ ਵਿੱਚ ਵਿਰੁੱਧ ਦਾ ਆਭਾਸ ਹੈ. ਜੋ "ਕਬਹੁ ਨ" ਪਦ ਨੂੰ ਤੁਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਗ ਨਾਲ ਜੋੜੀਏ, ਤਦ ਵਿਰੋਦ ਨਹੀਂ, ਯਥਾ- ਮੀਨ ਮਰੇ ਜਲਕੇ ਪਰਸੇ ਕਬਹੂ ਨ, ਮਰੇ ਪਰ ਪਾਵਕ ਪਾਏ, ਆਦਿ.

विरोध दी झलक. इॱक अरथालंकार. जिस काव्य रचना विॱच विरोध ना होवे, पर भासे विरोध, उस दा नाम "विरोधाभास" है.#जीहं विरोध सो लगत है होय न साच विरोध,#कहितविरोधाभास तहिं बुधजन बुॱधि विबोध. (ललितललाम)#उदाहरण-#मीन मरे जल के परसे#कबहू न मरे पर पावक पाए,#हाथि मरै मद के परसे#कबहू न मरे तन ताप के आए,#तीय मरै पति के परसे#कबहू न मरे परदेस सिधाए,#गूढ मै बात कही दिजराज#विचार सकै न बिना चित लाए.#(भाई धंना सिंघ, दशमेश दा हजूरी कवि)#इस सवैये विॱच विरुॱध दा आभास है. जो "कबहु न" पद नूं तुक दे पहिले भाग नाल जोड़ीए, तद विरोद नहीं, यथा- मीन मरे जलके परसे कबहू न, मरे पर पावक पाए, आदि.

You Might Interested In: