ਰਤਨਾਵਲਿ, ਰਤਨਾਵਲੀ

ratanāvali, ratanāvalīरतनावलि, रतनावली

ਰਤਨਾਂ ਦੀ ਆਵਲਿ (ਪੰਕ੍ਤਿ) ਰਤਨਾਂ ਦਾ ਹਾਰ। ੨. ਇੱਕ ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ, ਜਿੱਥੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼੍ਯ ਨੂੰ ਅਨੇਕ ਵਿਸ਼ੇਸਣਾਂ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਕਰੀਏ, ਅਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸਣਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜਾ ਅਰਥ ਭੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਵੇ, ਤਦ "ਰਤਨਾਵਲਿ" ਅਲੰਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.#ਕ੍ਰਮ ਸੇ ਵਰਣਨ ਕੀਜਿਯੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਅਰਥ ਸੁਖ ਸਾਜ,#ਭੂਸਣ ਭਨ ਰਤਨਾਵਲੀ ਜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿਰਤਾਜ.#(ਰਾਮਚੰਦ੍ਰਭੂਸਣ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਅਸਪਤਿ ਗਜਪਤਿ ਨਰਹ, ਨਰਿੰਦ,#ਨਾਮੇ ਕੇ ਸੁਆਮੀ ਮੀਰ ਮੁਕੰਦ.#(ਤਿਲੰ ਨਾਮਦੇਵ)#ਇੱਥੇ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਸ੍ਵਾਮੀ ਘੋੜੇ ਹਾਥੀ ਅਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਪਤਿ (ਬਾਦਸ਼ਾਹ) ਕਥਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸਣਾਂ ਤੋਂ ਅਸ੍ਵਪਤਿ (ਸੂਰਜ) ਗਜਪਤਿ (ਇੰਦ੍ਰ) ਨਰਪਤਿ (ਕੁਬੇਰ) ਅਰਥ ਭੀ ਨਿਕਲੇ, ਅਰਥਾਤ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਸ੍ਵਾਮੀ ਸੂਰਜ, ਇੰਦ੍ਰ, ਕੁਬੇਰ ਆਦਿਕ ਦਾ ਭੀ ਪਤਿ ਹੈ.#(ਅ) ਅਨੇਕ ਰਤਨਰੂਪ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼੍ਯ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣਾ, ਐਸਾ ਵਰਣਨ ਰਤਨਾਵਲੀ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਹੈ.#ਉਦਾਹਰਣ-#ਕੀਜਿਯੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਮੋਰੀ ਬਾਤ ਪੈ ਪ੍ਰਬੀਨ ਪ੍ਯਾਰੇ!#ਲੀਜਿਯੇ ਵਿਚਾਰ ਚੀਤ ਸਾਚ ਮੈ ਅਲਾਯੋ ਹੈ,#ਧਾਵਾ ਲੈ ਖਗੇਸ਼ ਕੋ ਦਿਨੇਸ਼ ਕੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਲੀਨ#ਜੋਰ ਲੈ ਜਮੇਸ਼ ਕੋ ਜਲੇਸ਼ ਗ੍ਯਾਨ ਪਾਯੋ ਹੈ,#ਵੈਸ ਲੀਨੀ ਸ਼ੇਸ ਕੀ ਨਿਸੇਸ਼ ਜੂ ਕੀ ਸ਼ਾਂਤਿ ਲੀਨੀ#ਚਾਤੁਰੀ ਗਨੇਸ਼ ਕੀ ਰਮੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਯੋ ਹੈ,#ਛੀਨਕੈ ਧਨੇਸ਼ ਕੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਔ ਸੁਰੇਸ਼ ਰਾਜ#ਦੇਵਨ ਕੇ ਵੇਸ ਨਾਥ ਪੰਥ ਏ ਸਜਾਯੋ ਹੈ.#(ਸਿੱਖੀਪ੍ਰਭਾਕਰ)

रतनां दी आवलि (पंक्ति) रतनां दा हार। २. इॱक अरथालंकार, जिॱथे किसे विशेश्य नूं अनेक विशेसणां नाल वरणन करीए, अर उन्हां विशेसणां तों दूजा अरथ भी प्रगट होवे, तद "रतनावलि" अलंकार हुंदा है.#क्रम से वरणन कीजिये प्रक्रित अरथ सुख साज,#भूसण भन रतनावली जे प्रभाव सिरताज.#(रामचंद्रभूसण)#उदाहरण-#असपति गजपति नरह, नरिंद,#नामे के सुआमी मीर मुकंद.#(तिलं नामदेव)#इॱथे नामदेव दा स्वामी घोड़े हाथी अर मनुॱखां दा पति (बादशाह) कथन कीता, पर इन्हां विशेसणां तों अस्वपति (सूरज) गजपति (इंद्र) नरपति (कुबेर) अरथ भी निकले, अरथात नामदेव दा स्वामीसूरज, इंद्र, कुबेर आदिक दा भी पति है.#(अ) अनेक रतनरूप गुणां दा इॱक विशेश्य विॱच इकॱठे होणा, ऐसा वरणन रतनावली दा दूजा रूप है.#उदाहरण-#कीजिये प्रतीत मोरी बात पै प्रबीन प्यारे!#लीजिये विचार चीत साच मै अलायो है,#धावा लै खगेश को दिनेश को प्रताप लीन#जोर लै जमेश को जलेश ग्यान पायो है,#वैस लीनी शेस की निसेश जू की शांति लीनी#चातुरी गनेश की रमेश रूप नायो है,#छीनकै धनेश के खज़ाने औ सुरेश राज#देवन के वेस नाथ पंथ ए सजायो है.#(सिॱखीप्रभाकर)

You Might Interested In: