ਤਪਤੀ

tapatīतपती


ਸੰ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਮਹਾਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਾਗਵਤ¹ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਰਯ ਦੀ ਪੁਤ੍ਰੀ, ਜੋ ਛਾਯਾ ਦੇ ਗਰਭ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਰ ਚੰਦ੍ਰਵੰਸ਼ੀ ਰਾਜਾ ਸੰਬਰਣ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਗਈ. ਫੇਰ ਇਹ ਨਦੀਰੂਪ ਹੋਕੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਗੀ. ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤਪਨੀ, ਤਾਪਤੀ, ਸ਼੍ਯਾਮਾ, ਕਾਪਿਲਾ, ਸਨਕਾ, ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਤਾਪੀ ਭੀ ਹਨ. ਇਹ ਸਤਪੁਰਾ ਪਹਾੜ ਧਾਰਾ (ਗੋਨਾਨਾ ਗਿਰਿ) ਤੋਂ ਨਿਕਲਕੇ ੪੩੬ ਮੀਲ ਵਹਿਂਦੀ ਹੋਈ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸੂਰਤ ਸ਼ਹਿਰ ਆਬਾਦ ਹੈ. "ਤਪਤੀ ਨਦੀ ਤੀਰ ਤਿਂਹ ਬਹੈ। ਸੂਰਜ- ਸੁਤਾ ਤਾਹਿਂ ਜਗ ਕਹੈ." (ਚਰਿਤ੍ਰ ੧੧੧) ਦੇਖੋ, ਸਨਾਮਾ ੩੩੬.


सं. संग्या- महाभारत अते भागवत¹ अनुसार सूरय दी पुत्री, जो छाया दे गरभ तों पैदा होई अर चंद्रवंशी राजा संबरण नाल विआही गई. फेर इह नदीरूप होके दॱखण विॱच वगी. इस दे नाम तपनी, तापती, श्यामा,कापिला, सनका, तारा अते तापी भी हन. इह सतपुरा पहाड़ धारा (गोनाना गिरि) तों निकलके ४३६ मील वहिंदी होई अरब सागर विॱच जा मिलदी है. इस दे किनारे सूरत शहिर आबाद है. "तपती नदी तीर तिंह बहै। सूरज- सुता ताहिं जग कहै." (चरित्र १११) देखो, सनामा ३३६.