ਅਸੰਗਤਿ

asangatiअसंगति

ਸੰਗ੍ਯਾ- ਅਜੋਗਪੁਣਾ. ਅਯੋਗ੍ਯਤਾ। ੨. ਲੱਛਣ ਦਾ ਇੱਕ ਦੋਸ, ਜਿਸ ਦਾ ਰੂਪ ਇਹ ਹੈ:-#ਕਿ ਲੱਛਣ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਗ ਲੱਛ (ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ) ਵਿੱਚ ਨਾ ਘਟੇ. ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਗਊ ਦਾ ਲੱਛਣ ਕਰੇ ਕਿ ਲੰਮੀ ਸੁੰਡ ਵਾਲੀ ਗਊ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ੩. ਇੱਕ ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ, ਜਿਸ ਦਾ ਲੱਛਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਣ ਹੋਰ ਥਾਂ, ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਹੋਰ ਥਾਂ ਹੋਵੇ. "ਹੇਤੁ ਅਨਤ ਹੀ ਹੋਯ ਜਹਿਂ, ਕਾਜ ਅਨਤ ਹੀ ਹੋਯ." (ਸ਼ਿਵਰਾਜ ਭੂਸਣ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਪ੍ਰੇਮਮੱਤ ਮਰਦਾਨਾ ਗਾਵੈ,#ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਸੁਨਤ ਭੂਲ ਸੁਧ ਜਾਵੈ.#ਮੱਤਤਾ (ਮਸ੍ਤੀ) ਮਰਦਾਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਸੁਧ ਭੁੱਲੀ ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਦੀ.#(ਅ) ਜੋ ਵਸਤੂ ਜਿਸ ਥਾਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਏ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਥਾਂ ਨਾ ਰੱਖਕੇ, ਦੂਜੇ ਅਯੋਗ ਥਾਂ ਆਰੋਪਣਾ, "ਅਸੰਗਤਿ" ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਹੈ. "ਔਰ ਠੌਰ ਕਰਣੀਯ ਜੋ ਕਰਤ ਔਰ ਹੀ ਠੌਰ." (ਲਲਿਤ ਲਲਾਮ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਵੈਦ ਦਵਾ ਦੀਨੀ ਸੁਖਦ ਦੁਖੀਆ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰ,#ਆਂਖੈ ਕੀ ਫਾਕੀ ਕਰੀ ਫਾਕੀ ਆਂਖਨ ਡਾਰ.#(ਅਲੰਕਾਰ ਸਾਗਰ ਸੁਧਾ)#(ੲ) ਕਾਰਜ ਅਰੰਭ ਕਰੀਏ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਫਲ ਹੋਵੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉਲਟ, ਅਜੇਹਾ ਵਰਣਨ "ਅਸੰਗਤਿ" ਦਾ ਤੀਜਾ ਰੂਪ ਹੈ. "ਕਰਨ ਲਗੈ ਜੋ ਕਾਜ ਕਛੁ ਤਾਂ ਤੇ ਹੋਯ ਵਿਰੁੱਧ."#(ਲਲਿਤ ਲਲਾਮ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਬਲਿ ਪੋਤਾ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਦਾ ਇੰਦ੍ਰਪੁਰੀ ਦੀ ਇੱਛ ਇਛੰਦਾ,#ਕਰ ਸੰਪੂਰਣ ਜੱਗ ਸੌ ਇੱਕ ਇਕੋਤਰ ਜੱਗ ਕਰੰਦਾ,#ਇੰਦ੍ਰਾਸਣ ਨੋ ਪਰਹਰੈ ਜਾਇ ਪਤਾਲ ਸੁ ਹੁਕਮੀਬੰਦਾ.#(ਭਾਗੁ)

संग्या- अजोगपुणा. अयोग्यता। २. लॱछण दा इॱक दोस, जिस दा रूप इह है:-#कि लॱछण दा कोई अंग लॱछ (लक्श्य) विॱच ना घटे. जिवें कोई गऊ दा लॱछण करे कि लंमी सुंड वाली गऊ हुंदी है। ३. इॱक अरथालंकार, जिस दा लॱछण इह है कि कारण होर थां, अते कारज होर थांहोवे. "हेतु अनत ही होय जहिं, काज अनत ही होय." (शिवराज भूसण)#उदाहरण-#प्रेममॱत मरदाना गावै,#श्रोता सुनत भूल सुध जावै.#मॱतता (मस्ती) मरदाने विॱच होई, अते सुध भुॱली श्रोता दी.#(अ) जो वसतू जिस थां होणी चाहीए, उस नूं उस थां ना रॱखके, दूजे अयोग थां आरोपणा, "असंगति" दा दूजा रूप है. "और ठौर करणीय जो करत और ही ठौर." (ललित ललाम)#उदाहरण-#वैद दवा दीनी सुखद दुखीआ पुरख निहार,#आंखै की फाकी करी फाकी आंखन डार.#(अलंकार सागर सुधा)#(ॲ) कारज अरंभ करीए किसे होर प्रयोजन लई, अते उस दा फल होवे उस तों उलट, अजेहा वरणन "असंगति" दा तीजा रूप है. "करन लगै जो काज कछु तां ते होय विरुॱध."#(ललित ललाम)#उदाहरण-#बलि पोता प्रहलाद दा इंद्रपुरी दी इॱछ इछंदा,#कर संपूरण जॱग सौ इॱक इकोतर जॱग करंदा,#इंद्रासण नो परहरै जाइ पताल सु हुकमीबंदा.#(भागु)

You Might Interested In: