ਯਮਕ

yamakaयमक

ਸੰ. ਵਿ- ਦੁਹਰਾ। ੨. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਇੱਕ ਸ਼ਬਦਾਲੰਕਾਰ, ਜਿਸ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਅਨੇਕ ਵਾਰ ਆਵੇ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਅਰਥ ਜੁਦਾ ਹੋਵੇ.#ਇਕ ਪਦ ਵਾਰ ਅਨੇਕ ਜਿ ਆਵੈ,#ਅਰਥਹਿ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਗਟਾਵੈ,#ਸੋ ਯਮਕਾਲੰਕਾਰ ਬਖਾਨੈ,#ਕਵਿ ਸੰਤੋਖਸਿੰਘ ਗੁਣੀ ਪ੍ਰਮਾਨੈ. (ਗਰਬਗੰਜਨੀ)#ਉਦਾਹਰਣ-#ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਬਨ ਬਨ ਅਵਗਾਹੇ. (ਮਾਝ ਮਃ ੫)#ਇੱਕ ਬਨ ਸ਼ਬਦ ਜੰਗਲ ਦਾ ਬੋਧਕ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਦਾ ਅਰਥ ਜਲ (ਤੀਰਥ) ਹੈ.#ਸੋ ਜੀਵਤ ਜਿਂਹਿ ਜੀਵਤ ਜਪਿਆ. (ਬਾਵਨ) ਇੱਕ ਜੀਵਤ ਦਾ ਅਰਥ ਜੀਉਂਦਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦਾ ਚੇਤਨਰੂਪ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ.#ਮੁੰਡ ਕੋ ਮੁੰਡ ਉਤਾਰ ਦਯੋ,#ਅਬ ਚੰਡ ਕੋ ਹਾਥ ਲਗਾਵਤ ਚੰਡੀ. (ਚੰਡੀ ੧)#ਭਾਜਤ ਦੇਵ ਵਿਲੋਕਤ ਮੋਹਿ ਸੋ#ਤੂੰ ਲਰਕਾ ਲਰ ਕਾ ਫਲ ਪੈਹੈਂ? ××#ਏਕਹਿ ਬਾਨ ਲਗੇ ਹਮਰੇ,#ਉਡਮੰਡਲ¹ ਮੇ ਅਬ ਹੀ ਉਡ ਜੈਹੋ××#ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਕੇ ਸਰ ਭੂਪਤਿ ਕੇ#ਤਨ ਕੋ ਤਨਕੋ ਨਹਿ ਭੇਟਨ ਪਾਏ. (ਕ੍ਰਿਸਨਾਵ)#ਸਤਿਗੁਰੁ, ਮਮ ਬੇਰੀ ਕਟੋ, ਨਿਜ ਬੇਰੀ ਪਰਚਾਰ,#ਇਹ ਬੇਰੀ ਹੁਇ ਭਵ ਸਫਲ, ਬਿਨ ਬੇਰੀ ਕਰ ਪਾਰ. (ਨਾਪ੍ਰ)#ਇਸ ਦੋਹੇ ਵਿੱਚ ਬੇਰੀ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਬੇੜੀ (ਬੰਧਨ) ਨੌਕਾ (ਕਿਸ਼ਤੀ), ਵੇਲਾ ਅਤੇ ਦੇਰੀ ਹੈ. ਦੇਖੋ, ਹਰਿ ਸ਼ਬਦ.

सं. वि- दुहरा। २. संग्या- इॱकशबदालंकार, जिस दा लॱछण है कि शबद अनेक वार आवे, पर उस दा अरथ जुदा होवे.#इक पद वार अनेक जि आवै,#अरथहि भिंन भिंन प्रगटावै,#सो यमकालंकार बखानै,#कवि संतोखसिंघ गुणी प्रमानै. (गरबगंजनी)#उदाहरण-#भांति भांति बन बन अवगाहे. (माझ मः ५)#इॱक बन शबद जंगल दा बोधक है, दूजे दा अरथ जल (तीरथ) है.#सो जीवत जिंहि जीवत जपिआ. (बावन) इॱक जीवत दा अरथ जीउंदा अते दूजे दा चेतनरूप परमातमा है.#मुंड को मुंड उतार दयो,#अब चंड को हाथ लगावत चंडी. (चंडी १)#भाजत देव विलोकत मोहि सो#तूं लरका लर का फल पैहैं? ××#एकहि बान लगे हमरे,#उडमंडल¹ मे अब ही उड जैहो××#श्री हरि के सर भूपति के#तन को तनको नहि भेटन पाए. (क्रिसनाव)#सतिगुरु, मम बेरी कटो, निज बेरी परचार,#इह बेरी हुइ भव सफल, बिन बेरी कर पार. (नाप्र)#इस दोहे विॱच बेरी शबद दा अरथ बेड़ी (बंधन) नौका (किशती), वेला अते देरी है. देखो, हरि शबद.

You Might Interested In: