ਮੂਰਤਿ

mūratiमूरति


ਸੰ. मूर्ति. ਮੂਰ੍‌ਤਿ. ਸੰਗ੍ਯਾ- ਦੇਹ. ਸ਼ਰੀਰ. "ਮੂਰਤਿ ਪੰਚ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੁਰਖ." (ਸਵੈਯੇ ਮਃ ੫. ਕੇ) ੨. ਆਕਾਰ. ਸ਼ਕਲ। ੩. ਪ੍ਰਤਿਮਾ. ਤਸਵੀਰ. "ਨਾਨਕ ਮੂਰਤਿਚਿਤ੍ਰ ਜਿਉ ਛਾਡਤਿ ਨਾਹਨ ਭੀਤ." (ਸਃ ਮਃ ੯) ੪. ਸਖ਼ਤੀ. ਕਠੋਰਤਾ। ੫. ਨਮੂਨਾ. ਉਦਾਹਰਣ. ਮਿਸਾਲ. "ਤਾਂ ਨਾਨਕ ਕਹੀਐ. ਮੂਰਤਿ." (ਮਃ ੨. ਵਾਰ ਸਾਰ) ੬. ਹਸ੍ਤਿ. ਹੋਂਦ. ਭਾਵ. ਸੱਤਾ. "ਅਕਾਲਮੂਰਤਿ" (ਜਪੁ) "ਕਹੁ ਕਬੀਰੁ ਸਾਧੂ ਕੋ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਤਿਸੁ ਮੂਰਤਿ ਬਲਿਹਾਰੀ." (ਸਾਰ ਕਬੀਰ)


सं. मूर्ति. मूर्‌ति. संग्या- देह. शरीर. "मूरति पंच प्रमाण पुरख." (सवैये मः ५. के) २. आकार. शकल। ३. प्रतिमा. तसवीर. "नानक मूरतिचित्र जिउ छाडति नाहन भीत." (सः मः ९) ४. सख़ती. कठोरता। ५. नमूना. उदाहरण. मिसाल. "तां नानक कहीऐ. मूरति." (मः २. वार सार) ६. हस्ति. होंद. भाव. सॱता. "अकालमूरति" (जपु) "कहु कबीरु साधू को प्रीतमु तिसु मूरति बलिहारी." (सार कबीर)