ਕੁੰਭਕਰਣ, ਕੁੰਭਕਾਣ, ਕੁੰਭਕਾਨ

kunbhakarana, kunbhakāna, kunbhakānaकुंभकरण, कुंभकाण, कुंभकान


ਘੜੇ ਜੇਹੇ ਕੰਨਾ ਵਾਲਾ ਰਾਖਸ, ਜੋ ਰਾਵਣ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਾਈ ਸੀ. ਸੁਮਾਲੀ ਰਾਖਸ ਦੀ ਪੁਤ੍ਰੀ ਕੇਕਸੀ ਦੇ ਉਦਰ ਤੋਂ ਇਹ ਵਿਸ਼੍ਰਵਾ ਦਾ ਪੁਤ੍ਰ ਸੀ. ਇਸ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੂੰ ਤਪ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕੀਤਾ, ਜਦ ਵਰ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾ ਆਇਆ ਤਦ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਸਰਸ੍ਵਤੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਰਸਨਾ ਪੁਰ ਬੈਠਾਕੇ ਇਹ ਕਹਾਇਆ ਕਿ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਸੁੱਤਾ ਰਹਾਂ, ਕੇਵਲ ਛੀ ਮਹੀਨੇ ਪਿੱਛੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਖਾਣ ਲਈ ਜਾਗਾਂ. ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਮਚੰਦ੍ਰ ਜੀ ਨੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ. "ਬਲੀ ਕੁੰਭਕਾਨੰ ਤਊ ਨਾਹਿ ਜਾਗ੍ਯੰ." (ਰਾਮਾਵ) "ਹਨੇ ਬਾਣ ਤਾਣੰ, ਝਿਣ੍ਯੋ ਕੁੰਭਕਾਣੰ." (ਰਾਮਾਵ)


घड़े जेहे कंना वाला राखस, जो रावण दा छोटा भाई सी. सुमाली राखस दी पुत्री केकसी दे उदर तों इह विश्रवा दा पुत्र सी. इस ने ब्रहमा नूं तप करके प्रसंन कीता, जद वर लैण दा समा आइआ तद देवतिआं ने सरस्वती नूं इस दी रसना पुर बैठाके इह कहाइआ कि मैं बहुत सुॱता रहां, केवल छी महीने पिॱछों इक दिन खाण लई जागां. इस नूं रामचंद्र जी ने जंग विॱच मारिआ. "बली कुंभकानं तऊ नाहि जाग्यं." (रामाव) "हने बाण ताणं, झिण्यो कुंभकाणं." (रामाव)